მოლეკულების ურთიერთქმედება |
||||||
პირველად დაწვრილებით შეისწავლა - ვან-დერ-ვაალსმა (ჰოლანდია). ძალების ბუნება - ელექტრომაგნიტური. აახლომოქმედი ძალები |
|
|||||
მანძილზე დამოკიდებულება: Fმიზ \(\dpi{100} \sim \frac{1}{r^{3}}\); Fგანზ\(\dpi{100} \sim \frac{1}{r^{13}}\)
|
|
|||||
პროექციები Fმიზ<0, ` Fგანზ>0. ჯამის გრაფიკი - ნახ. r0 მანძილზე, რაც დაახლოებით მოლეკულების რადიუსების ჯამის ტოლია, F=0, რადგან Fმიზ= Fგანზ. როცა r<r0 - განზიდვა, როცა r>r0 - მიზიდულობა. შესქელებული უბანი - ჰუკის კანონის შესრულება (მცირე დეფორმაციები). |
|
|||||
ნახატზე - პოტენციური ენერგიის მანძილზე დამოკიდებულების გრაფიკია. როცა Eსრული=E1: თუ ნაწილაკი მოძრაობს უსასრულობიდან მარჯვნიდან მარცხვივ, მაშინ r0 წერტილში პოტენციური ენერგია მინიმალურია. r1 წერტილში სრული ენერგია ტოლია განზიდვის პოტენციური ენერგიისა, ხოლო კინეტიკური ენერგია ნულის ტოლია - შემობრუნების წერტილი. შემდეგ მოლეკულა მოძრაობს r ღერძის დადებითი მიმართულებით და მიდის უსასრულობაში. |
|
|||||
როცა Eსრული=E2<0 მოლეკულა მდებარეობს პოტენციურ ორმოში მობრუნების წერტილებს r2 და r3 შორის. მოლეკულები ერთმანეთის მიმართ ასრულებენ რხევებს. |
|
|||||
მყარი, თხევადი და აირადი სხეულების თვისებები |
||||||
ნივთიერების მდგომარეობა. |
ნაწილაკების განლაგება. |
ნაწილაკების მოძრაობის ხასიათი. |
თანაფარდობა მოლეკულების კინეტიკურ ენერგიასა და მოლეკულათაშორისი ურთიერთქმედების პოტენციურ ენერგიას შორის |
ზოგიერთი თვისება. |
||
მყარი. |
მანძილები შესადარია ნაწილაკის ზომებთან. ჭეშმარიტად მყარ სხეულებს აქვთ კრისტალური სტრუქტურა. |
რხევები წონასწორობის მდგომარეობის მიდამოში. |
პოტენციურა გაცილებით მეტია კინეტიკურზე. ურთიერთქმედების ძალები მეტია. |
ინარჩუნებენ ფორმასა და მოცულობას. დრეკადობა. სიმტკიცე. სიმაგრე. აქვთ გარკვეული დნობისა და კრისტალიზაციის წერტილი. |
||
თხევადი |
განლაგებულნი არიან ერთმანეთთან თითქმის მიჯრით. დაიმზირება მოწესრიგებულობის ახლო წესრიგი. |
ძირითადად ირხევიან წონასწორობის მდგომარეობის ახლოს, იშვიათად გადახტებიან ახალ წონასწორულ მდგომარეობაში. ტემპერატურის ზრდასთან ერთად მცირდება ადგილზე დაფუძნებულობის დრო. |
კინეტიკური ენერგია მხოლოდ უმნიშვნელოდ არის ნაკლები მოდულით პოტენციურ ენერგიაზე. |
ინარჩუნებენ მოცულობას, მაგრამ არ ინარჩუნებენ ფორმას. ნაკლებად კუმშვადნი არიან. დინებადია. |
||
აირადი. |
მანძილები გაცილებით მეტია ნაწილაკების ზომებზე. განლაგება სრულიად ქაოტურია. |
ქაოტური მოძრაობა მრავალრიცხოვანი შეჯახებებით. სიჩქარეები შედარებით მაღალია. |
კინეტიკური ენერგია მოდულით გაცილებით მეტია პოტენციურზე. |
არ ინარჩუნებენ არც ფორმას, არც მოცულობას. ადვილად კუმშვადია. სრულად ავსებენ გამოყოფილ მოცულობას. |