თანაბრადცვლადი მოძრაობა. აჩქარება | |
მოძრაობას, რომლის დროსაც სხეულის სჩქარე იცვლება ერთნაირად დროის ტოლი შუალედების განმავლობაში, თანაბრადცვლადი მოძრაობა ეწოდება. |
|
ავღნიშნოთ: \dpi120→v0 - საწყისი სიჩქარი ვექტორი, \dpi120Δ→v=→v−→v0 - სიჩქარის ცვლილება, ხოლო Δt - დროის შუალედია. ვთქვათ Δt1= Δt2=Δt3=..., მაშინ განსაზღვრის თანახმად \dpi120Δ→v1=Δ→v2=Δ→v3=... |
|
შეასბამისად, \dpi120Δ→v1Δt1=Δ→v2Δt2=Δ→v3Δt3=...=const
ასე რომ ეს მოძრაობის მახასიათებელია. |
|
თუ t0=0, მაშინ \dpi120→a=→v−→v0t |
\dpi120→a=→v−→v0t |
აჩქარება - ფიზიკური სიდიდეა, რომელიც სიჩქარის ცვლილების სისწრაფეს ახასიათებს და (თანაბრადცვლადი მოძრაობისას) რიცხობრივად ტოლია სიჩქარის ცვლილების ვექტორის ფარდობისა იმ დროის ინტერვალთან, რომელშიც მოხდა ეს ცვლილება. |
|
აჩქარება თანაბრადცვლადი მოძრაობისას აჩვენებს, რამდენად იცვლება მოძრაობის მყისიერი სიჩქარე დროის ერთეულში. სი სისტემაში აჩქარების ერთეულია მ/წმ2. |
მაგალითად, აჩქარება უდრის 5 მ/წმ2 - ეს ნიშნავს, რომ, მოძრაობს რა თანაბრადაჩქარებულად, სხეული იცვლის სიჩქარეს 5მ/წმ-ით თავისი მოძრაობის ყოველ წამში. |
არათანაბრადცვლადი მოძრაობის შემთხვევაში: \dpi120→aსაშ\dpi120=Δ→vΔt; მაშინ მყისიერი აჩქარება \dpi120→a=limΔt→0ΔvΔt=→v′′ |
|
თანაბრადცვლად მოძრაობას ეწოდება თანაბარაჩქარებული, თუ სიჩქარის მოდული იზრდება. |
თ.ა.მ. პირობა -\dpi150→v0↑↑→a. |
თანაბრადცვლად მოძრაობას ეწოდება თანაბარშენელებული, თუ სიჩქარის მოდული მცირდება. |
თ.შ.მ. პირობა - \dpi120→v0↑↓→a. |
თანაბრადცვლადი მოძრაობის გრაფიკები. |
|
\dpi150→v=→v0+→at | \dpi150→v=→v0+→at |
ან \dpi150vx=v0x+axt - პროექციებში; ან\dpi{150} v}=v_{0}+at – მოდულით. |
\dpi150vx=v0x+axt |
წრფივი ფუნქცია. გრაფიკი - წრფივია. |
|
მოძრაობები, რომელთა მიმართულება ემთხვევა კოორდინატთა ღერძის მიმართულებას:
|
![]() |
გადაადგილება თანაბრადცვლადი მოძრაობისას. |
|
სიჩქარის გრაფიკის ქვეშა ფართობი რიცხობრივად გადაადგილების ტოლია, შესაბამისად, ტრაპეციის ფართობი რიცხობრივად უდრის გადაადგილებას. |
![]() |
![]() |
თ.ა.მ.-თვის მექანიკის ძირითადი ამოცანის ამოხსნა: \dpi150s=v0t+at22 \dpi150x=x0+v0t+at22 |
გადაადგილებისა და კოორდინატის გრაფიკი. |
|
ფუნქციები \dpi150x=x0+v0t+at22 და \dpi150s=v0t+at22- კვადრატულებია. გრაფიკი – პარაბოლაა! |
|
![]() |