შეკითხვა: | ბატონო ოლეგ, თუ არ შეწუხდებით იქნებ შეძლებისდაგვარად ამიხსნათ რაციონალური უტოლობის ამოხსნა ინტერვალთა მეთოდით...კონკრეტულად ინტერვალების ნიშნების დადგენა...წინასწარ დიდი მადლობა <3
|
---|---|
პასუხი: | 1) უტოლობა დავიყვანოთ \(\frac{f(x)}{g(x)}\geqslant (\leqslant )0\) სახეზე..... მაგ \(\frac{(x^{4}-10000)(100-20x-3x^{2})}{x^{3}(3x^{2}-16x+20)}\leqslant 0\) 2) მამრავლი მრავალწევრები აუცილებლად დავშალოთ ფესვის შემცველი ორწევრების ნამრავლად(თუ ეს ფესვები არსებობენ), ისე რომ x-ს კოეფიციენტი იყოს +1.... \(x^{4}-10000=(x^{2}-1)(x^{2}+1)=(x-1)(x+1)(x^{2}+1)\) \(100-20x-3x^{2}=-3(x+10)(x-\frac{10}{3})\) \(3x^{2}-16x+20=3(x-2)(x-\frac{10}{3})\) შესაბამისად უტოლობა მიიღებს სახეს: \(\frac{-3(x-10)(x+10)^{2}(x^{2}+100)(x-\frac{10}{3})}{3(x-0)^{3}(x-2)(x-\frac{10}{3})}\leqslant 0\) 4) უტოლობიდან გაყოფის გზით ''ამოვყაროთ'' ის მამრავლები, რომლებიც ინარჩუნებენ მუდმივ ნიშანს...... რადგანაც ნებისმიერი x-თვის - (x2 +100) < 0 , ჩვენი უტოლობის ორივე მხარის - (x2 +100) -ზე გაყოფის შედეგად უტოლობის ნიშანი შეიცვლება და მივიღებთ \(\frac{(x-10)(x+10)^{2}(x-\frac{10}{3})}{(x-0)^{3}(x-2)(x-\frac{10}{3})}\geqslant 0\) როგორც აღვნიშნე x -ის კოეფიციენტი ყველგან არის +1 5) დავადგინოთ ფესვთა ლუწ-კენტობის საკითხი: გვაქვს 5 ფესვი .... x=10 .... იგი კენტი რიგისაა - მხოლოდ ერთხელ გვხვდება უტოლობაში, რაც იმას ნიშნავს, რომ x-10 ორწევრის მნიშვნელობა 10--ს მარცხნივ უარყოფითია და მარჯვნივ კი დადებითი x= -10.... იგი ლუწი რიგისაა - ორჯერ მეორედება უტოლიბაში - წარმოდგენილია კვადრატში (x + 10)2 , რაც იმას ნიშნავს რომ (x + 10)2 -ის მნიშვნელობა - 10 მარცხნივაც და მარჯვნივაც დადებითია x= 10/3 .... იგიც ლუწი რიგისაა - ორჯერ მეორედება უტოლიბაში - მრიცხველშიც არის და მნიშვნელშიც, რაც იმას ნიშნავს რომ 10/3 -ის ორივე მხარეს ( x-10/3) / (x- 10/3) - ის მნიშვნელობა დადებითია (კერძოდ ეს მნიშვნელობაა 1 ) p.s. აქ შესაძლებელი იყო მრიცხველისდა მნიშვნელის ( x-10/3) -ზე შეკვეცაც იმის აუცილებელი მითითებით, რომ x \(\neq\) 10/3 და თუ საჭირო გახდებოდა საბოლოო ამონახსენიდან ამოგვეგდო ეს წერტილი. x = 0 და x = 2 ფესვებიც კენტი რიგისაა. 6) დავიტანოთ ხუთივე ფესვი x -თა ღერძზე მათი ლუწ-კენტობის მითითებით და უკიდურესი მარჯვენა ფესვის (+10) მარჯვნივ და ზემოდან დავიწყოთ ინტერვალთა მეთოდის შესაბამისი წირის შემოვლება. ამ წირით მიმდევრობით უნდა გავიაროთ ყველა ფესვი მარჯვნიდან მარცხნივ..... ა) კენტი რიგის ფესვის გავლისას წირით გადავკვეთოთ x ღერძი და წირითვე მივიდეთ უახლოეს მარცხენა მეზობელ ფესვთან ბ) ლუწი რიგის ფესვის გავლისაას წირით არ გადავკვეთავთ x ღერძს და და იგივე მხრიდან(ზემოდან ან ქვემოდან) მივიდეთ უახლოეს მარცხენა მეზობელ ფესვთან.. და ასე შემდეგ გავიაროთ უკიდურესი მარცხენა ფესვიც და მის შემდეგ წირი გავაგრძელოთ მარცხნივ (შესაბამისად ზემოთ ან ქვემოთ )
ჩვენს მაგალითში ფესვები დალაგებულია მარჯვნიდან მარცხნივ შემდეგი თანმიმდევრობით +10(კენტი).....+10/3 (ლუწი) .....+2(კენტი).....0(კენტი)..... - 10(ლუწი) (სასურველია +10 და -10 წერტილები გაამუქო, რამეთუ ისინი ჩვენს არამკაცრ უტოლობაში ტოლობას შეესაბამებიან- ამონახსნები არიან, ხოლო დანარჩენები კი პატარა რგოლებით აღნიშნო - ამონახსნები არ არიან) +10 -ის მარჯვნივ და ზემოდან წირით გადავკვეთავთ +10 წერტილს და წირით უკვე ქვემოდან მივალთ +10/3 წერტილამდე.... შემდეგ წირით არ გადავკვეთავთ ამ წერტილს და ქვემოდანვე წირით მივალთ +2 წერტილამდე.... შემდეგ წირით გადავკვეთავთ ამ წერტილს და უკვე ზემოდან მივალთ 0 წერტილამდე.... შემდეგ წირით გადავკვეთავთ ამ წერტილს და უკვე ქვემოდან მივალთ -10 წერტილამდე ... შემდეგ წირით არ გადავკვეთავთ ამ წერტილს და წირს გავაგრძელებთ ისევ ქვემოთ და მარცხნივ .... ახლა კი გაჩერდი და კარგად ამოისუნთქე.......ჰუუუ! შემოვლებული წირის x ღეძის მიმართ ზედა უბნის შესაბამისი x -ები დაშტრიხე .... ისინი შეესაბამებიან გამოსაკვლევი გამოსახულების დადებითობას (>0), ქვედა უბნის x ები კი უარყოფითობას (<0) . p.s. წირის მეშვეობით უტოლობის ამოხსნის აუცილებელი პირობაა ა) გამოსაკვლევი გამოსახულების წინ + -ს არსებობა და ბ) ფესვთა ნამრავლში x -ს კოეფიციენტების დადებითობა(+) ------------------------------------------------------------------------
ჰუუუუ!!!!.... მეტი ვერ შევძელი... მომიტევე ----------------------------------------------------------------------- ოლეგი გაბრიაძე 599-544-227 This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.......... ფიზიკა - მათემატიკა - ზოგადი უნარები აბიტურიენტებისათვის, მაგისტრობისა და მასწავლებლობის მაძიებლებისათვის.
|