შეკითხვა:

იპოვეთ მერხევი სხეულის მაქსიმალური სიჩქარე თუ ამპლიტუდა 8 სმ-ია პერიოდი კი 6 წმ.

პასუხი:

მოცემულია რომ A=8A=8 სმ=8102 მ და T=6 წმ. უნდა ვიპოვოთ vmax.

გთავაზობთ ამოხსნის ორ გზას:  I გზა შეგიძლიათ გამოიყენოთ როგორც მათემატიკური ასევე ზამბარიანი ქანქარის დროსაც, ხოლო II გზაში ჩვენ განვიხილავთ მათემატიკური ქანქარის შემთხვევას, ზამბარიანი ქანქარის დროსაც ანალოგიურად იქნება.

I გზა:  როგრც ცნობილია რხევის დროს სხეულის კოორდინატი გამოითვლება შემდეგი ფორმულით x=Acos(ωt) სადაც ω ციკლური სიხშირეა და ტოლია ω=2πT, სხეულის სიჩქარე ტოლია მანძილის პირველი რიგის წარმოებულის, ანუ v=x=Aωsin(ωt), ამ ფორმულიდან გამომდინარეობს რომ v მაქსიმალური იქნება მაშინ როდესაც სინუსი იქნება მაქსიმალური, სინუსის მაქსიმალური მნიშვნელობა 1-ია, ესე იგი vmax=Aω=A2πT, რიცხვითი მნიშვნელობების ჩასმით მიიღებთ: vmax0,08მ/წმ.

II გზა: სხეულს მაქსიმალური სიჩქარე ექნება როდესაც ის გაივლის წონასწორობის წერტილში, რადგან ამ დროს მისი პოტენციური ენერგია მინიმალურია, ანუ კინეტიკური მაქსიმალურია (იხილეთ ნახაზი):

h  სიმაღლეზე სხეულს გააჩნდა პოტენციური ენერგია mgh, წონასწორობის წერტილში ეს ენერგია გადავა კინეტიკურ ენერგიაში mv22, ანუ mgh=mv2max2vmax=2gh, ამ ფორმულაში ყველაფერი ცნობილია გარდა h-ისა. ჯერ ვიპოვოთ ქანქარის სიგრძე, როგორც ვიცით T=2πlgl=T2g4π2. რიცხვების ჩასმით მივიღებთ რომ l4მ. ნახაზის მიხედვით შეგვიძლია დავწეროთ რომ y=l2A2, როგორც ნახაზიდან ვხედავთ h=ly, ყველა ამ ზემოთქმულის გათვალისწინებით გამოთვლით vmax და მიიღებთ რომ იგი დაახლოებით ტოლია 0,08