| შეკითხვა: | გამარჯობათ,.როგორ ბრძანდებით?. ამოცანა შემდეგია: ქანქარიანი საათი სწორად მუშაობს, როცა ქანქარის სიგრძე 55,8 სმ, რამდენით ჩამორჩება საათი დღე-ღამეში,თუ ქანქარას 0,5სმ-ით დავაგრძელებთ,.ქანქარა ჩათვალეთ მათემატიკურად. |
|---|---|
| პასუხი: | გაგიმარჯოთ!... ზუსტი ქანქარას სიგრძე --- lo = 55,8 სმ .... რხევის პერიოდი(ზუსტი დრო) -- To = \(2\pi \sqrt{\frac{l_{o}}{g}}\) .... დღეღამეში( to = 24•60 წთ) შესრულებული რხევათა რიცხვი -- No = to/To არაზუსტი ქანქარას სიგრძე --- l = (55,8 + 0,5) = 56,3 სმ ... რხევის პერიოდი(ასევე ზუსტი დრო) -- T = \(2\pi \sqrt{\frac{l}{g}}\) .... დღეღამეში (to = 24•60 წთ) შესრულებული რხევათა რიცხვი -- N = to/T მიღებულია, რომ ჩამორჩენა დღეღამეში განიმარტოს როგორც \(\Delta\)t = to - t ... სადაც t -- არაზუსტი საათის ჩვენებაა იმ მომენტისასთვის, როცა ზუსტი აჩვენებს 24 სთ-ს. საათის მუშაობის ზოგადი პრინციპი: ყოველი რხევისას(იმპულსისას) დროის მაჩვენებელი ისარი(ინდიკატორი) ერთიდაიგივე დანაყოფით ( პოზიციით, კბილანით ან სხვა...) გადაინაცვლებს წინ. ცხადია საათის დაგრადუირება(კალიბრება) წინასწარ უნდა მოხდეს ზუსტი საათით, რის შედეგად ყოველი ერთი რხევისას ციფერბლატზე დროის მაჩვენებელი ისარის შესაბამის წანაცვლებას შეუსაბამებენ ''ფასს'' --- To რიცხვს . და თუ საათი არაზუსტია, მაშინ იგი ''იტყვის'': დიდი ბოდიში, მე 24 სთ-ში ''ღიპის'' გამო ნაცვლად No -სა მხოლოდ N რხევის შესრულება შევძელი და ამიტომ ამ ციფერბლატზე t = NTo ''დროს''(რიცხვს) გაჩვენებთ-ო. არა უშავს... მაგრამ ჩამორჩენა - ს მაინც გაგიფორმებთ to = 24 სთ- ის განმავლობაში-ო (ვეტყვით ჩვენ) \(\Delta\)t = to - NTo = to - (to/T)To = to(1 - To/T) = to(1 - \(\sqrt{\frac{l_{o}}{l}}\) ) = მიახლ 6,408 წთ აი, ასე იხსნება ეს ამოცანა მიღებული განმარტებით: \(\Delta\)t = to - t ... სადაც t = 23 სთ და 53,592 წთ. -- არაზუსტი საათის ჩვენებაა და ვამბობთ, რომ ჩამორჩენა არის 6,408 "წთ'' ???????????????????????????????????????????????????????? არადა.... . სინამდვილეში 6,408 "წთ'' ხომ "ნელი''(დიდი) გამოდის ნამდვილ 6,408 წთ -თან შედარებით?... ეს ხომ იმის ბრალია, რომ არაზუსტი საათი შედარებით ''ზანტია'' და მისი ნაჩვენები "წთ'' არ წუთობს?... ამიტომ უპრიანი იქნებოდა არაზუსტი საათის ისრისათვის გვეცლია "ფინიშამდე" (24 - ნიშნულამდე) მისვლა და ჩამორჩენა( უფრო სწორად დაგვიანება) განგვესაზღვრა იმ ნამდვილი დროით(ზუსტი წუთებით), რომლითაც ამ მომენტისათვის ზუსტი საათის ისარი გადაცილებული იქნება 24 - იან ნიშნულს : --- \(\Delta\)t = t - to ... სადაც t -- უკვე ზუსტი საათის ჩვენებაა ამ მომენტისათვის(არაზუსტი აჩვენებს 24 -ს). ამ მომენტისათვის კი უკვე არაზუსტს შესრულებული ექნება No რხევა და შესაბამისად გასული იქნება ნამდვილი t = NoT დრო, რომელსაც შესაბამისად უკვე წინგასწრებული ზუსტი საათი უჩვენებს. ასე რომ \(\Delta\)t = t - to = NoT - to = (to /To )T = to ( T/To - 1) = to( \(\sqrt{\frac{l}{l_{o}}}\) - 1) = მიახლ 6, 437 წთ ამ ლოგიკით პასუხი ასეთი იქნება: არაზუსტმა საათმა 24 სთ ნიშნულთან მისვლა დააგვიანა(ჩამორჩა) 6, 437 წთ --ით . აქ უკვე წთ ნამდვოლად წუთობს . ეს ისე.... ლირიკისათვის... შეგიძლიათ დაიკიდოთ ---------------------------------------- ოლეგი გაბრიაძე This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.......... ფიზიკა - მათემატიკა - ზოგადი უნარები აბიტურიენტებისათვის |
