ჰორიზონტალურად ან ჰორიზონტისადმი კუთხით გასროლილი სხეულის მოძრაობა | |
|
|
რადგან ჩვენ ვუგულებელყოფთ ჰაერის წინააღმდეგობას, ამიტომ აჩქარება მხოლოდ დედამიწისკენ არის მიმართული, (g) – მიმართულია (y) ვერტიკალური ღერძის გასწვრივ, ხოლო х ღერძის გასწვრივ მოძრაობა თაბარია და წრფივი. |
|
ჰორიზონტალურად გასროლილი სხეულის მოძრაობა |
|
სიცქარის პროექციები და კოორდინატები გამოვსახოთ ვექტორების მოდულებით. |
|
იმისათვის რათა მივიღოტ ტრაექტორიის განტოლება, გამოვსახოთ დრო x კოორდინატის განტოლებიდან და ჩავსვათ y-ის განტოლებაში: - კოორდინატებს შორის კვადრატული დამოკიდებულებაა, ტრაექტორია პარაბოლაა! |
|
ჰორიზონტისადმი კუთხით გასროლილი სხეულის მოძრაობა |
|
ამოცანის ამოხსნის ტანმიმდევრობა წინას ანალოგიურია. ამოვხსნათ ამოცანა შემთხვევისტვის, როცა х0=0 და y0=0. \(\left\{\begin{matrix} v_{x}=v_{0}\cos \alpha\\v_{y}=v_{0}\sin \alpha \end{matrix}\right.\) \(\left\{\begin{matrix} x=v_{x}t=v_{0}t\cos \alpha\\y=v_{y}t-\frac{gt^{2}}{2}=v_{0}t\sin \alpha -\frac{gt^{2}}{2}\end{matrix}\right.\) |
|
ვაჩვენოთ, რომ მოძრაობის ტრაექტორია ამ შემთხვევაშიც იქნება პარაბოლა. ამისთვის გამოვსახოთ Y კოორდინატა X-ით (მივიღებთ ტრაექტორიის განტოლებას):\(y=xtg\alpha -x^{2}\frac{g}{2v_{0}^{2}\cos ^{2}\alpha }\). მივიღეთ კოორდინატებს შორის კვადრატული დამოკიდებულება. ე. ი. ტრაექტორია პარაბოლაა. |
|
ვიპოვნოთ სხეულის ფრენის დრო დასაწყისიდან დაცემამდე. დაცემის წერტილში ვერტიკალური ღერძის კოორდინატა у=0. შესაბამისად, ამ ამოცანის ამოხსნისთვის უნდა ამოიხსნას განტოლება \(v_{0}t\sin \alpha -\frac{gt^{2}}{2}=0\) . მას ექნება ამოხსნა როცა t=0(მოძრაობის დასაწყისი) და \(t_{fl}=\frac{2v_{0}\sin \alpha }{g}\) |
ფრენის დრო:
\(t_{fl}=\frac{2v_{0}\sin \alpha }{g}\) |
გვეცოდინება რა ფრენის დრო, ვიპოვნით იმ მაქსიმალურ მანძილს, რომელიც გაიფრინა სხეულმა: \(L=v_{x}t_{fl}=\frac{v_{0}^{2}\sin 2\alpha }{g}\) |
ფრენის სიშორე: |
ამ ფორმულიდან გამომდინარეობს, რომ: - ფრენის მაქსიმალური სიშორე მიიღწევა სხეულის ჰორიზონტისადმი 450 კუთხით გასროლის შემთხვევაში; - ერთნაირ მაძილზე შეიძლება სხეულის გადაგდება (ერთი და იგივე საწყისი სიჩქარეებით) ორნაირად – ე.წ. ჩაკიდებული და დაფენილი ტრაექტორიები. |
|
იმის გამოყენებით, რომ პარაბოლა სიმეტრიული ფიგურაა, ვიპოვნოთ მაქსიმალურ სიმაღლეს, რომელსაც აღწევს სხეული. დრო, რომელშიც სხეული აღწევს შუა გზას, ტოლია: \(t=\frac{v_{0}\sin \alpha }{g}\) |
ასვლის დრო: \(t=\frac{v_{0}\sin \alpha }{g}\) |
მაშინ: |
მაქსიმალური სიმაღლე: |
სხეულის სიჩქარე დროის ნებისმიერ მომენტში მიმართულია მოძრაობის ტრაექტორიის (პარაბოლის) მხების გასწვრივ და ტოლია |
|
კუთხე, რომლითაც მიმართულია სიჩქარის ვექტორი დროის ნებისმიერ მომენტში: |